–Jaka jest idealna wilgotność powietrza w pomieszczeniach i jak można nią zarządzać?

Komfort i jakość powietrza w pomieszczeniach (IAQ) są związane z kluczowymi elementami, które mogą poprawić nasze doświadczenia z klimatyzacją: temperaturą, wentylacją i wilgotnością. Ten ostatni element jest czasem pomijany w gospodarstwach domowych. Wilgotność głęboko wpływa na nasze odczucia związane z temperaturą, ponieważ wyższy poziom wilgotności może sprawić, że otoczenie stanie się duszne i niekomfortowe, podczas gdy niska wilgotność wzmacnia chłodzenie. Istnieje oczywiście idealny zakres, który zmniejsza wpływ wilgotności na komfort. W tym artykule skupimy się na wilgotności, jej wpływie na komfort i zdrowie oraz sposobach zarządzania nią w celu dostosowania do potrzeb gospodarstwa domowego. 

Co to jest wilgotność względna?

Kiedy mówimy o wilgotności, mamy na myśli obecność pary wodnej lub wilgoci w powietrzu. Woda wyparowuje z każdego źródła wody, gdy jest podgrzewana, czy to przez bezpośrednie zagotowanie garnka z wodą w kuchni, czy przez rozwieszenie mokrego prania w domu, a następnie zatrzymuje się w otaczającym powietrzu. Ciepłe powietrze może zawierać więcej wilgoci niż chłodne, dlatego też, aby zmierzyć wilgotność w praktyczny sposób, używamy terminu wilgotność względna (RH), która jest stężeniem pary wodnej w powietrzu w stosunku do temperatury. Wilgotność względna jest wyrażana w procentach, na przykład 50% RH oznacza, że połowa objętości powietrza składa się z pary wodnej. 

Do pomiaru wilgotności względnej w pomieszczeniach stosuje się higrometr lub miernik wilgotności. Zapewniają one odczyt wilgotności dla pomieszczenia, w którym są zainstalowane. Zaleca się instalowanie ich z dala od znanych źródeł wilgoci, okien, grzejników itp., ponieważ na ich dokładność mogą wpływać czynniki otoczenia.

Idealny poziom wilgotności w pomieszczeniach

Jaki jest idealny zakres wilgotności w pomieszczeniach? Według American Society of Heating, Refrigerating and Air Conditioning Engineers (ASHRAE), wilgotność względna w pomieszczeniach powinna być utrzymywana na poziomie poniżej 65%, aby zapobiec rozwojowi pleśni i utrzymać komfort. Ich wytyczne nie określają minimalnej wartości, ale zalecają monitorowanie wszelkich problemów związanych z komfortem, takich jak suchość skóry lub oczu, podrażnienie nosa lub gardła, które wskazują na zbyt niską wilgotność. 

Occupational Safety and Health Administration (OSHA) zaleca, aby wilgotność względna wynosiła minimum 30% i maksimum 60%, co zapewnia komfort większości ludzi w warunkach biurowych, choć można to zastosować do innych przestrzeni wewnętrznych, takich jak domy. 

Agencja Ochrony Środowiska (EPA) komentuje, że w idealnym przypadku wilgotność względna w pomieszczeniach powinna być utrzymywana na poziomie poniżej 50%, gdy tylko jest to możliwe, aby zniechęcić szkodniki przyciągające wilgoć. Minimalna zalecana wartość to 30% RH.

Ponieważ wilgotność względna uwzględnia temperaturę, te ogólne zalecenia mogą być stosowane przez cały rok. Jednakże, aby uzyskać bardziej dokładne wartości, optymalna wilgotność względna latem wynosi około 40%-50%, a zimą 30%-40%. Większość ludzi czuje się dobrze w tych zakresach, ale indywidualne preferencje mogą być różne, więc należy znaleźć zakres, który najbardziej nam odpowiada.

Skutki nieodpowiedniego poziomu wilgotności

Teraz, gdy mamy lepsze pojęcie o tym, jaki jest idealny poziom wilgotności, przyjrzyjmy się skutkom wilgotności względnej, gdy jest ona zbyt wysoka i gdy jest zbyt niska. Uważamy, że wilgotność jest zbyt wysoka, gdy wynosi ponad 80%, a zbyt niska, gdy wynosi poniżej 20%, przy tych wartościach negatywne skutki nieodpowiedniego poziomu wilgotności są bardziej widoczne. Obie sytuacje stwarzają pewne problemy zdrowotne, ale są też pewne objawy, które można zaobserwować w naszych domach i meblach. 

• Co się dzieje, gdy jest zbyt duża wilgotność?

Kiedy przestrzeń ma zbyt dużą wilgotność, może to łatwo przejawić się w postaci rozwoju pleśni lub grzybów. Ciemne plamy mogą zacząć pojawiać się w sufitach, farba ścienna może zacząć pękać lub odpryskiwać, meble drewniane mogą zacząć pokazywać plamy wilgoci lub, co gorsza, gnić. 

Kondensacja i rdza wokół elementów elektrycznych i urządzeń jest również spowodowana przez nadmiar wilgoci. Może to powodować awarie elektryczne, zwiększając ryzyko zwarć i pożaru.

Nadmiar wilgoci przyciąga również szkodniki, takie jak owady, gryzonie i roztocza, które potrzebują wody do przetrwania.

Równie poważny jest wpływ wysokiej wilgotności na nasze zdrowie: infekcje dróg oddechowych, nasilenie alergii z powodu obecności pleśni lub roztoczy, częstsze zachorowania na astmę, podrażnienia dróg oddechowych itp. 

• Co się dzieje, gdy wilgotność jest zbyt mała?

Gdy wilgotność jest zbyt niska, efekty widać na drewnianych podłogach i meblach, które mogą zacząć skrzypieć, wykazywać pęknięcia lub odbarwienia. Tapety zaczynają się odklejać, a obrazy ścienne, książki i zdjęcia mogą również ulec odpryskom, odbarwieniom lub stać się kruche.

Przy niskiej wilgotności jest też więcej elektryczności statycznej, która może uszkodzić urządzenia i odsłonięte kable, zwiększając ryzyko jako potencjalne zagrożenie elektryczne i pożarowe.

Z punktu widzenia zdrowia, niska wilgotność może powodować podrażnienia i infekcje dróg oddechowych, bóle gardła, suchość oczu, krwawienia z nosa, odwodnienie, zaostrzenie egzemy oraz podrażnienia skóry, które mogą objawiać się suchą skórą lub spierzchniętymi ustami.

Wilgotność, pleśń i alergeny

Obecność pleśni lub grzybów obniża IAQ naszego domu, powodując problemy z oddychaniem i alergie. Wysoka wilgotność jest głównym winowajcą rozwoju bakterii lub pleśni. Aby utrzymać je na dystans, ważne jest monitorowanie wilgotności i utrzymywanie jej poniżej 65%, zgodnie z wytycznymi ASHRAE, lub poniżej 50%, zgodnie z zaleceniami EPA. W przypadku istniejących problemów z pleśnią lub grzybami, może być konieczne sprawdzenie, co jest źródłem wilgoci w dotkniętym pomieszczeniu lub obszarze, a następnie przyjrzenie się możliwościom poprawy lub pozbycia się pierwotnej przyczyny.  

W przypadku istniejącego kurzu lub alergii sezonowych, wilgotność może również odgrywać rolę w ich nasileniu. Gdy wilgotność jest bardzo niska, alergeny i cząsteczki łatwo się złuszczają i mogą pozostać dłużej unosząc się w powietrzu, zamiast osiadać na płaskich powierzchniach. Z tego powodu, wielu alergików może stwierdzić, że ich objawy pogarszają się w warunkach niskiej wilgotności.

Z drugiej strony, zbyt duża wilgotność może być również szkodliwa dla osób z alergią. Mimo, że wilgotność sprawia, że cząsteczki i alergeny zlepiają się i pozostają na podłodze i innych powierzchniach, bardzo wilgotne środowisko jest idealne dla roztoczy i innych owadów przenoszących alergeny. Tak więc w pomieszczeniach o wysokiej wilgotności może występować zwiększona obecność alergenów. 

Kluczem jest utrzymanie RH na poziomie, który nie zaprasza roztoczy, zarodników pleśni i innych alergenów, a jednocześnie utrzymuje cząsteczki kurzu z dala od powietrza. Ta równowaga jest osiągana między 40% a 50% RH, według Clinical Research Center.

Wilgotność i sen

Według Sleep Foundation, wysoka wilgotność powietrza zwiększa pobudliwość, skracając czas kluczowych etapów snu, kiedy następuje regeneracja i konsolidacja pamięci. Niska wilgotność nie wydaje się mieć bezpośredniego wpływu na sen, ale kwestie zdrowotne, które wymieniliśmy powyżej, mogą utrudnić uzyskanie komfortowego snu. Wskazują one, że idealny zakres wilgotności dla snu to około 40% do 60%. 

Istnieje jednak wiele innych czynników, które wpływają na jakość naszego snu, sprawdź nasz artykuł na temat poprawy snu za pomocą regulacji środowiskowych, aby uzyskać więcej informacji i wskazówek.

Domowe źródła wilgoci

Jak wspomnieliśmy wcześniej, każdy zbiornik wodny w naszych domach może odparować i stać się parą wodną, zwiększając poziom wilgotności. Poza tym, jakie są inne domowe źródła wilgoci? Przyjrzyjmy się kilku najczęstszym z nich:

• Gotowanie bez wentylacji. Nawet jeśli nie gotujesz garnka z wodą, każdy rodzaj gotowania (pieczenie, smażenie, mikrofalówka itp.) wytwarza parę i wilgoć oraz inne opary. Dlatego tak ważne jest, aby w kuchni znajdowały się wentylatory wyciągowe lub okap kuchenny. 
• Gorące prysznice i kąpiele. Parne gorące prysznice mogą być pocieszające i relaksujące w zimowy dzień, ale wytwarzają dużo pary, która dostaje się do każdej szczeliny, kondensując się szczególnie w pobliżu narożników i innych trudno dostępnych miejsc. Włączenie wentylatora wyciągowego lub otwarcie okna, aby para wodna mogła się wydostać, jest pomocne, ale trzeba będzie zwrócić szczególną uwagę na te zakamarki podczas czyszczenia obszaru łazienki, aby zapobiec wszelkim szansom na rozwój pleśni.
• Nieszczelne krany i rurociągi. Uszkodzenia pleśni i wody wokół zlewów nie są rzadkością, ale można im zapobiec. Okresowe sprawdzanie uszczelnienia rurociągów wodnych, takich jak wokół zlewów i umywalek, oraz konserwacja kranów pozwoli uniknąć problemów z wilgocią.
• Wieszanie prania w pomieszczeniach. W niektórych domach nie ma balkonów ani przestrzeni zewnętrznych, na których można by powiesić mokre pranie, a wieszanie go w pomieszczeniach zamkniętych może stać się łatwym rozwiązaniem, jednak może ono powodować nadmiar wilgoci. Jeżeli nie ma innej alternatywy możemy rozszczelnić okno w odseparowanym od reszty domu pomieszczeniu lub wzmocnić wentylację dodatkowym wentylatorem. 
• Nieprawidłowe działanie urządzeń. Niektóre urządzenia, takie jak lodówki, zmywarki, pralki i klimatyzatory, jeśli nie są odpowiednio konserwowane, mogą mieć problemy z nadmiarem wilgoci lub wyciekiem wody. Zaplanuj regularne przeglądy, aby zapobiec wszelkim nieprawidłowościom w funkcjonowaniu urządzeń, aby działały one jak najbardziej wydajnie, i nie opóźniaj żadnych napraw ani serwisowania.

Naturalne sposoby zarządzania wilgotnością

Aby obniżyć lub zwiększyć wilgotność, można użyć nawilżacza i osuszacza, które są bardzo przydatne w przypadku wyjątkowo suchych lub wyjątkowo wilgotnych środowisk lub w sytuacjach, w których potrzebna jest dokładna kontrola wilgotności. Jednak wiele gospodarstw domowych potrzebuje niewielkich regulacji wilgotności, które można wykonać w sposób naturalny.

Jak naturalnie obniżyć wilgotność:

• Zachęcaj do naturalnej wentylacji przez okna i drzwi.
• Usuń dywany i inne zbędne tekstylia dekoracyjne. 
• Wieszaj pranie na zewnątrz lub używaj suszarki bębnowej.
• Wpuść więcej światła słonecznego.
• Kup rośliny pochłaniające wilgoć: takie jak bluszcz angielski, lilia pokojowa, paproć bostońska, aby wymienić tylko kilka. 
• Umieść pudełko lub miskę z sodą oczyszczoną lub solą kamienną w pobliżu okien w wilgotnych pomieszczeniach.

Jak naturalnie zwiększyć wilgotność:

• Gotuj więcej wody.
• Bierz gorące prysznice z otwartymi drzwiami.
• Umieść miski lub patelnie z wodą wokół pokoju. 
• Wprowadź rośliny domowe (podlewanie i zamgławianie utrzymuje je w zdrowiu i dodaje wilgoci do powietrza).
• Susz ubrania w pomieszczeniach zamkniętych.
• Zdobądź dekorację i zainstaluj małą wewnętrzną fontannę.

Rozwiązania Hitachi w zakresie zarządzania wilgotnością

Klimatyzatory nie tylko zapewniają komfort, dostosowując temperaturę do Twoich upodobań, ale także uzdatniają powietrze, usuwając nadmiar wilgoci i filtrując alergeny oraz inne cząsteczki.

W gamach klimatyzatorów Hitachi Residential, tryb Dry Mode jest idealny, aby szybko usunąć nadmiar wilgoci z przestrzeni poprzez naciśnięcie jednego przycisku. Inną kluczową cechą jest funkcja ochrony przed pleśnią, która okresowo osusza wewnętrzne elementy klimatyzatora, aby zapobiec rozwojowi pleśni i innych bakterii lubiących wilgoć. 

Dowiedz się więcej o serii airHome, inteligentnej technologii klimatyzacji mieszkaniowej wyposażonej w funkcje, które pomagają utrzymać komfortowe, zdrowsze wnętrze.